ครองสิบสี่

            สำลี รักสุทธิ (2544 : 131-132) กล่าวว่า ครองสิบสี่เป็นระเบียบ       กฎหมายโบราณอีสานเลยเพราะคลองคำสอนหรือระเบียบเหล่านี้ปรากฏอยู่ใน    ใบลานประเภทที่จัดว่าเป็นกฎหมาย ระเบียบการปกครองเดิมของชาวอีสาน ครั้นเทียบกับประเทศลาวซึ่งเป็นคลองคำสอนที่เหมือนกัน ประเทศลาวก็ได้บรรจุครองสิบสี่ไว้ในกฎหมายปกครองบ้านเมืองเลย และยังมีปรากฏจวบจนปัจจุบัน ดังนั้นประเทศลาวจึงมีความอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่ยึดมั่นในขนบธรรมเนียม ประเพณีไม่เสื่อมถอย เพราะพวกเขาถือว่า ฮีตคือจารีตที่ต้องประพฤติปฏิบัติประกอบพิธีกรรม คลองคือ กฎ ระเบียบ แบบแผนที่ต้องเดินตาม ปฏิบัติให้ถูกต้อง ส่วนคนอีสานแม้จะนำคลองไปสอนลูกสอนหลานอยู่บ้าง แต่ลูกหลานก็ไม่ค่อยปฏิบัติตามกัน สำหรับฮีตสิบสองนั้น บางแห่งก็ปฏิบัติอย่างเคร่งครัด บ่างแห่งก็เลือกปฏิบัติเฉพาะฮีตที่นำมาซึ่งความสนุกสนานเท่านั้น เช่น บุญบั้งไฟ บุญเผวส เป็นต้น

 

สำลี รักสุทธิ. (2544). ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่ ประเพณีของดีอีสาน. กรุงเทพฯ : พัฒนาศึกษา.